Mykoła Łysenko

MYKOŁA ŁYSENKO (1842, Połtawska gubernia – 1912, Kijów), założyciel nowej, romantycznej szkoły w ukraińskiej muzyce, pianista, dyrygent chóralny, folklorysta, pedagog i działacz społeczny. W 1864 roku ukończył przyrodniczy fakultet Kijowskiego Uniwersytetu. W latach 1867-69 studiował kompozycję i fortepian w Lipskim Konserwatorium. Od 1869 roku Łysenko mieszka i pracuje w Kijowie. W latach 1874-76 pobierał lekcje instrumentacji u Rimskiego-Korsakowa w Petersburgu.

Bardzo aktywnie udzielał się w organizowaniu ukraińskiego życia muzycznego, co nie było łatwe zważywszy na Emski ukaz, którym w 1876 roku car Aleksandra II zabraniał wydawania i rozpowszechniania książek w języku ukraińskim, a także używania języka ukraińskiego w przedstawieniach teatralnych i druku utworów muzycznych z tekstem. Łysenko był założycielem i dyrygentem chórów, dla których skomponował wiele utworów. W 1904 roku założył Muzyczno-Dramatyczną Szkołę, która wydała całą generację ukraińskich muzyków. Wiele uwagi poświęcił ukraińskiemu folklorowi, który studiował przez całe życie i którego był znakomitym teoretykiem wydając np. „Charakterystykę ukraińskich dum i pieśni wykonywanych przez kobzarza Weresaja”. W swej twórczości również ulegał silnej inspiracji ukraińską muzyką ludową, często dokonując opracowań ludowych pieśni na chór czy głos solowy z fortepianem. Echa ukraińskiego folkloru muzycznego znajdujemy też w twórczości instrumentalnej Łysenki (kwartet smyczkowy, trio), a zwłaszcza w jego operach traktujących o ukraińskich zwyczajach (Noc Bożonarodzeniowa, Utoplena), czy też w pierwszej ukraińskiej operze historycznej, opartej na powieści Gogola – Taras Bulba.