Artem Wedel

ARTEM WEDEL (1767, Kijów – 1808, Kijów), syn kijowskiego mieszczanina oświatę muzyczną zdobył w Kijowskiej Akademii Mohylańskiej (1776-87), gdzie wsławił się jako najlepszy śpiewak i skrzypek biorąc udział w akademickim chórze i orkiestrze. W 1788 roku na prośbę głównodowodzącego wojskami Moskwy i Moskiewskiej Guberni Jeropkina, Wedel jest wysłany przez zwierzchnika Akademii metropolitę Samuila Mysławskiego do Moskwy, gdzie obejmuje obowiązki kierującego chóralną kapelą do roku 1792.

Po powrocie do Kijowa ponownie kieruje chórem Akademii. Ważnym momentem biografii kompozytora było spotkanie z generałem carskiego wojska Lewanidowem w 1794 roku, który zaprosił go do prowadzenia chóru korpusu. Chór ten wkrótce staje się wiodący w Kijowie. W kwietniu 1796 generał Lewanidow jest przeniesiony do Charkowa i zabiera razem z sobą Wedela wraz z najlepszymi śpiewakami i muzykami. Tę dobrą passę kompozytora przerywa śmierć Katarzyny II w listopadzie 1796 roku, której generał Lewanidow był faworytem. Zarządzenia Pawła I-go, które zabraniały swobodnej działalności muzycznej w wojsku, zaszkodziły dalszej karierze Wedela. Kompozytor, który dosłużył się stopnia kapitana, podaje się do dymisji i obejmuje posadę nauczyciela muzyki w charkowskim Kolegium. Kolejne usztywnienia carskiej kulturalnej polityki (ukazem z 10 października 1797 roku car zabraniał śpiewać w cerkwiach koncerty i „inne wymyślone w cerkiewnym śpiewie wiersze”) zmusiły Wedela do powrotu do Kijowa. Podejrzany o wolnomyślicielstwo, na podstawie niewyjaśnionej intrygi zostaje uznany za umysłowo chorego i w wieku 32 lat umieszczony w zakładzie odosobnienia, w którym przebywa do śmierci przez 9 lat. O wybitnym talencie Wedela świadczą jego koncerty chóralne (ponad 20) i inne kompozycje na chór. Wokalne partie charakteryzują się instrumentalną wirtuozerią, dając wyobrażenie o ówczesnym wysokim poziomie wykonawczym. Muzyka Wedela łączy w sobie tradycję popularnego wówczas na Ukrainie wielogłosowego śpiewu chóralnego z miejscowymi wpływami w postaci np. zwrotów melizmatycznych i cech melodyki ukraińskich pieśni.