Dmytro Bortniański

DMYTRO BORTNIAŃSKI (1751, Głuchów – 1825, Petersburg), podstawy wykształcenia muzycznego otrzymał w Głuchowie, w istniejącej od 1738 roku szkole śpiewaków cerkiewnych, z której rekrutowano utalentowanych chłopców do carskiej kapeli chóralnej w Petersburgu. Zabrany do niej w 1759 roku w wieku 8 lat, tu uczył się śpiewu i teorii muzyki, a ponadto kompozycji u B. Galuppiego. Po wyjeździe Galuppiego z Petersburga kontynuował u niego studia w Wenecji. W latach 1769-79 przebywał również w Bolonii i Rzymie.

Podczas pobytu we Włoszech napisał szereg kompozycji religijnych do tekstów łacińskich oraz wystawił trzy opery (Creonte, Quinto Fabio, Alcide), które spotkały się u współczesnych z dużym uznaniem. Po powrocie do Petersburga w 1779 roku został dyrygentem carskiej kapeli chóralnej, a w 1796 dyrektorem muzyki wokalnej i kierownikiem kapeli. Działając na tym stanowisku napisał wiele kompozycji religijnych i przyczynił się do znacznego podniesienia poziomu zespołu. Napisał wówczas również opery do francuskich libret – La fete du seigneur („Święto seniora”, 1786), Le faucon („Sokół”, 1786), Le fils rival, ou La moderne Stratonice („Syn rywal lub Współczesna Stratonika”, 1787), a także utwory instrumentalne. Styl operowy Bortniańskiego opiera się na zdobyczach włoskiej opery XVIII wieku. Rodzime tradycje przejawiają się w szerokim wykorzystaniu chórów. Późniejsze opery wykazują wpływy francuskiej opery komicznej. Najwybitniejszymi osiągnięciami kompozytorskimi są jednak koncerty religijne na chór a cappella – 35 dla 4-głosowego chóru i 10 dla dwóch chórów. Są to obszerne kompozycje złożone z 3 lub 4 kontrastujących z sobą części. W melodyce koncertów kompozytor wykorzystuje zwroty starocerkiewnych śpiewów znamiennych, łącząc je ze zwrotami typowymi dla ukraińskich pieśni oraz włoską kantyleną operową. Bortniańskiego uważa się również, z racji jego pobytu i pracy w Petersburgu, za najwybitniejszego kompozytora rosyjskiego XVIII wieku.